Şəki Xan qəbiristanlığındakı epiqrafik abidələr: Redaktələr arasındakı fərq

Bu cədvəl Şəki Ensiklopediyasının yoxlanılmış siyahıları sırasına daxildirdir
Bu məqalə Şəki Ensiklopediyasının yoxlanılmış məqalələrindən biridir və müəlliflik hüququ Şəki Ensiklopediyasının redaksiyasına məxsusdur!
Şəki Ensiklopediyası materialı
VizualVikimətn
 
(2 redaktor tərəfindən edilmiş 27 dəyişiklik göstərilmir)
Sətir 44: Sətir 44:
  |Commons                  =  
  |Commons                  =  
}}
}}
'''Şəki Xan qəbiristanlığındakı epiqrafik abidələr''' hal-hazırda [[Xan qəbiristanlığı|orada]] mövcud olan, yaxud vaxtilə orada mövcud olmuş yazılı başdaşılardan, yazılı başdaşı qəlpələrindən və bir yazılı qəbirüstü abidədən ibarətdir.
'''Şəki Xan qəbiristanlığındakı epiqrafik abidələr''' hal-hazırda [[Xan qəbiristanlığı|orada]] mövcud olan, yaxud vaxtilə orada mövcud olmuş yazılı başdaşılardan, yazılı başdaşı qəlpələrindən və bir yazılı qəbirüstü abidədən ibarətdir.


== Ümumi məlumat ==
==Ümumi məlumat==
[[Xan məscidi (Şəki)|Şəki Xan məscidinın]] şərq tərəfində yerləşən Şəki Xan qəbiristanlığında vaxtilə 15-20-yə qədər yazılı başdaşı olmuşdur{{sfn|Nemətova M.S.|1961|p=18-37}}. Hal-hazırda orada cəmi 10 yazılı başdaşı və  bir yazılı qəbirüstü abidə var.
[[Xan məscidi (Şəki)|Şəki Xan məscidinın]] şərq tərəfində yerləşən Şəki Xan qəbiristanlığında vaxtilə 15-20-yə qədər yazılı başdaşı olmuşdur{{sfn|Nemətova M.S.|1961|p=19-37}}. Hal-hazırda orada cəmi 10 yazılı başdaşı və  bir yazılı qəbirüstü abidə var.


Qəbiristanlıqdakı 9 başdaşının kitabəsi haqqında [[Məşədixanım Nemət]] 1961-ci ildə elmi nəşrdə dərc olunmuş məqaləsində{{sfn|Nemətova M.S.|1961|p=18-37}},  bir neçə başdaşı haqqında isə 1984-cü və 2001-ci ildə çap olunmuş kitablarında{{sfn|Нейматова М.С.|1981|p=}}{{sfn|Нейматова М.С.|2001|p=108}}  məlumat vermişdir. Bir başdaşı hissəsi üzərindəki kitabəni 2009-cu ildə [[Aydın Məmmədov (jurnalist)|Aydın Məmmədov]] oxumuş və həmin başdaşının [[İsmayıl xan Xoyski|İsmayıl xanın]] qızı Saadət bəyimə aid olduğunu ilk dəfə müəyyənləşdirmişdir{{sfn|Məmmədov A.S.|2009|p=4}}.  
Qəbiristanlıqdakı 9 başdaşının kitabəsi haqqında [[Məşədixanım Nemət]] 1961-ci ildə elmi nəşrdə dərc olunmuş məqaləsində{{sfn|Nemətova M.S.|1961|p=19-37}},  bir neçə başdaşı haqqında isə 1984-cü və 2001-ci ildə çap olunmuş kitablarında{{sfn|Нейматова М.С.|1981|p=}}{{sfn|Нейматова М.С.|2001|p=108}}  məlumat vermişdir. 2009-cu ildə [[Aydın Məmmədov (jurnalist)|Aydın Məmmədov]] bir başdaşı hissəsi üzərindəki vəfat tarixinin [[İsmayıl xan Xoyski|İsmayıl xanın]] qızı Saadət bəyimin vəfat tarixi ilə üst-üstə düşməsi və həmin başdaşının Saadət bəyimin qızı [[Səltənət bəyim Xoyskaya|Səltənət bəyimin]] başdaşı ilə eyni üslubda olmasına görə həmin başdaşının Saadət bəyimə aid olması fikrini irəli sürmüşdür{{sfn|Məmmədov A.S.|2009|p=4}}.  


Qəbiristanlıqda Şəki xanlarından cəmi birinin — [[Fətəli xan (Şəki xanı)|Fətəli xanın]], qəbrinin üzərində başdaşı var. Onun 1831-ci ildə Həştərxanda vəfat etmiş qardaşı [[Məhəmmədhəsən xan (Şəki xanı)|Məhəmmədhəsən xan]]ın da bu qəbiristanlıqda dəfn edilməsi{{sfn|Tahirzadə Ə.Ş.|2005|p=277}}, atası [[Məhəmmədhüseyn xan|Məhəmmədhüseyn xanın]] isə Xan məscidinin mehrabı içində dəfn edilməsi{{sfn|Salman Mümtaz|1925|p=}} məlum olsa da başdaşıları aşkar edilməmişdir.
Qəbiristanlıqda Şəki xanlarından cəmi birinin — [[Fətəli xan (Şəki xanı)|Fətəli xanın]], qəbrinin üzərində başdaşı var. Onun 1831-ci ildə Həştərxanda vəfat etmiş qardaşı [[Məhəmmədhəsən xan (Şəki xanı)|Məhəmmədhəsən xanın]] da bu qəbiristanlıqda dəfn edilməsi{{sfn|Tahirzadə Ə.Ş.|2005|p=277}}, atası [[Məhəmmədhüseyn xan|Məhəmmədhüseyn xanın]] isə Xan məscidinin mehrabı içində dəfn edilməsi{{sfn|Salman Mümtaz|1925|p=}} məlum olsa da başdaşıları aşkar edilməmişdir.


Heç bir şübhə yoxdur ki, gəncəli [[Cavad xan|Cavad xanın]] arvadının da qəbri buradadır; mənbədə göstərilir ki, Cavad xan ruslarla döyüşdə öldürüldükdən sonra onun arvadı Nuxaya qayıtmış (Məhəmmədhəsən xanın bacısı idi) və 1830-cu ildə burada vəfat etmişdir{{sfn|AKAK, səh.: 905|1875|p=}}.
Heç bir şübhə yoxdur ki, Gəncə xanı [[Cavad xan|Cavad xanın]] arvadının da qəbri buradadır; mənbədə göstərilir ki, Cavad xan ruslarla döyüşdə öldürüldükdən sonra onun arvadı Nuxaya qayıtmış (Məhəmmədhəsən xanın bacısı idi) və 1830-cu ildə burada vəfat etmişdir{{sfn|AKAK, səh.: 905|1875|p=}}.


2010-cu ilin əvvəllərində salamat vəziyyətdə olan bir bütöv başdaşı və bir neçə başdaşı hissəsi qəbristanlıqdan götürülərək R.B.Əfəndiyev adına Şəki Tarix-Diyarşünaslıq muzeyinə aparılmışdır{{sfn|Məmmədov A.S.|2010|p=}} və indiyə qədər orada saxlanılmaqdadır. Xan qəbristanlığından götürülmüş bütöv başdaşı Azərbaycanın görkəmli dövlət xadimi [[Fətəli xan Xoyski]]nin atabir bacısı [[Səltənət bəyim|Səltənət bəyimə]], başdaşı qəlpələrindən biri isə Səltənət bəyimin anası Səadət bəyimə ([[İsmayıl xan Xoyski|İsmayıl xan Xoyskinin]] qızı) aid idi.
2010-cu ilin əvvəllərində salamat vəziyyətdə olan bir bütöv başdaşı və bir neçə başdaşı hissəsi qəbiristanlıqdan götürülərək [[Rəşid bəy Əfəndiyev adına Şəki Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi|R.B.Əfəndiyev adına Şəki Tarix-Diyarşünaslıq muzeyinə]] aparılmışdır{{sfn|Məmmədov A.S.|2010|p=}} və indiyə qədər orada saxlanılmaqdadır. Xan qəbiristanlığından götürülmüş bütöv başdaşı Azərbaycanın görkəmli dövlət xadimi [[Fətəli xan Xoyski|Fətəli xan Xoyskinin]] atabir bacısı [[Səltənət bəyim|Səltənət bəyimin]] qəbrinin üstündəki başdaşı idi.


== Siyahı ==
==Siyahı==
<div style="height:auto; overflow:auto; ">  
<div style="height:auto; overflow:auto; ">  
{| class="wikitable" style="width: 1000px"
{| class="wikitable" style="width: 950px"
|-
|-
|-style="background:#808000"
|- style="background:#808000"
| colspan=5 class="imageMapHighlighter"|{{#tag:imageMap|
| colspan="5" class="imageMapHighlighter" |
Image:Sheki_khan_gebiristanligi,_umumi.jpg{{!}}1000px{{!}}Şəki Xan qəbiristanlığının ümumi görünüşü
<imagemap>
rect 156 123 210 217 [[#Telli bəyimin başdaşı|Telli bəyimin başdaşı]]
Şəkil:Sheki_khan_gebiristanligi,_umumi.jpg|950px|Şəki Xan qəbiristanlığındakı epiqrafik abidələr
rect 220 147 260 195  [[#Əbdülhəmid ağanın başdaşı|Əbdülhəmid ağanın başdaşı]]
 
rect 280 175 295 145 [[#Tutu ağanın başdaşı|Tutu ağanın başdaşı]]
rect 671 513 900 897 [[#Telli bəyimin başdaşı|Telli bəyimin başdaşı]]
rect 365 169 355 160 [[#Hacı Ağa Nigarın/Zeynəbin başdaşı|Hacı Ağa Nigarın/Zeynəbin başdaşı]]
rect 933 608 1104 837 [[#Əbdülhəmid ağanın başdaşı|Əbdülhəmid ağanın başdaşı]]
rect 385 166 379 160  [[#Bulaq kitabəsi|Bulaq kitabəsi]]
rect 1171 617 1251 741 [[#Tutu ağanın başdaşı|Tutu ağanın başdaşı]]
rect 605 113 627 160  [[#Cəmilə xanımın başdaşı|Cəmilə xanımın başdaşı]]
rect 1497 670 1543 717[[#Hacı Ağa Nigarın/Zeynəbin başdaşı|Hacı Ağa Nigarın/Zeynəbin başdaşı]]
rect 658 112 677 153  [[#Kərim ağa Şəkixanovun başdaşı|Kərim ağa Şəkixanovun başdaşı]]
poly 1583 650 1583 713 1642 709 1642 650 [[#Qəbirüstü abidə|Qəbirüstü abidə]]
rect 655 104 666 145 [[#Fətəli xanın başdaşı|Fətəli xanın başdaşı]]
poly 2215 484 2215 712 2355 702 2351 474 [[#Cəmilə xanımın başdaşı|Cəmilə xanımın başdaşı]]
rect 736 89 770 140  [[#Güllü xanımın başdaşı|Güllü xanımın başdaşı]]
poly 2355 486 2359 695 2490 675 2486 475 [[#Kərim ağa Şəkixanovun başdaşı|Kərim ağa Şəkixanovun başdaşı]]
rect 695 104 721 145 [[#Göyçək xanımın başdaşı|Göyçək xanımın başdaşı]]
poly 2510 455 2616 446 2625 646 2510 662 [[#Fətəli xanın başdaşı|Fətəli xanın başdaşı]]
rect 758 93 785 155  [[#Mustafa ağanın başdaşı|Mustafa ağanın başdaşı]]
poly 2675 407 2671 682 2806 663 2802 392[[#Güllü xanımın başdaşı|Güllü xanımın başdaşı]]
poly 2945 420 2945 630 3041 620 3045 410 [[#Göyçək xanımın başdaşı|Göyçək xanımın başdaşı]]
poly 3242 382 3210 670 3300 649 3320 365 [[#Mustafa ağanın başdaşı|Mustafa ağanın başdaşı]]
 
desc bottom-left
</imagemap>


desc bottom-right
}}
|-
|-
| colspan=5 |
| colspan="5" |
|-
|-
!style="background: #808000; color:white"| Şəkil
! style="background: #808000; color:white" |Şəkil
!style="background: #808000; color:white"| Adı,<br>atasının adı,<br>və familiyası
! style="background: #808000; color:white" |Adı,<br>atasının adı,<br>və familiyası
!style="background: #808000; color:white"| Anadan<br> olduğu<br>il
! style="background: #808000; color:white" |Anadan<br> olduğu<br>il
!style="background: #808000; color:white"| Vəfat<br>tarixi
! style="background: #808000; color:white" |Vəfat<br>tarixi
!style="background: #808000; color:white"| Əlavə qeyd
! style="background: #808000; color:white" |Əlavə qeyd
|-
|-
| colspan=5 |
| colspan="5" |
|-
|-
|-style="background:#A1C54B" align="center"
|- style="background:#A1C54B" align="center"
| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Mustafa ağanın başdaşı}}
| colspan="5" |{{görünən haşiyə|Mustafa ağanın başdaşı}}
|-style="background:#CFFF9F"
|- style="background:#CFFF9F"
| [[Şəkil:Mustafa aqa Shekikhanof.jpg|200px]] || [[Mustafa ağa Şuxi|Mustafa ağa]]<br>Kərim ağa oğlu<br>Şəkixanov|| ≈1831 || 1895, 5 noyabr <br> (Hicri 1313, cəmadiyəl-əvvəl ayının 17-si) ||
|[[Şəkil:Mustafa aqa Shekikhanof.jpg|200px]]||[[Mustafa ağa Şəkixanov|Mustafa ağa]]<br>Kərim ağa oğlu<br>Şəkixanov||≈1831||1895, 5 noyabr <br> (Hicri 1313, cəmadiyəl-əvvəl ayının 17-si)||
|-
|-
| colspan=5 |
| colspan="5" |
|-
|-
|-style="background:#98CF99" align="center"
|- style="background:#98CF99" align="center"
| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Göyçək xanımın başdaşı}}
| colspan="5" |{{görünən haşiyə|Göyçək xanımın başdaşı}}
|-style="background:#D0F0C0"
|- style="background:#D0F0C0"
|[[Şəkil:Sheki khan gebiristanligi.jpg|200px]]|| Göyçək xanım<br> [[Məhəmmədhüseyn xan Müştaq|Məhəmmədhüseyn]] xan qızı|| ||1849, may/iyun ayı<br>(Hicri 1265-ci il ilin rəcəb ayı)
|[[Şəkil:Sheki khan gebiristanligi.jpg|200px]]||Göyçək xanım<br> [[Məhəmmədhüseyn xan|Məhəmmədhüseyn]] xan qızı|| ||1849, may/iyun ayı<br>(Hicri 1265-ci il ilin rəcəb ayı)
||
||
|-
|-
| colspan=5 |
| colspan="5" |
|-
|-
|-style="background:#A1C54B" align="center"
|- style="background:#A1C54B" align="center"
| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Güllü xanımın başdaşı}}
| colspan="5" |{{görünən haşiyə|Güllü xanımın başdaşı}}
|-style="background:#CFFF9F"
|- style="background:#CFFF9F"
|[[Şəkil:Gullu khanim.jpg|200px]]|| Güllü xanım <br> [[Kərim ağa Fateh|Kərim ağa]] qızı <br>Şəkixanova|| ||19.11.1858-ci il<br>(Hicri 12.04.1275-ci il)
|[[Şəkil:Gullu khanim.jpg|200px]]||Güllü xanım <br> [[Kərim ağa Şəkixanov|Kərim ağa]] qızı <br>Şəkixanova|| ||19.11.1858-ci il<br>(Hicri 12.04.1275-ci il)
||
||
|-
|-
| colspan=5 |
| colspan="5" |
|-
|-
|-style="background:#98CF99" align="center"
|- style="background:#98CF99" align="center"
| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Fətəli xanın başdaşı}}
| colspan="5" |{{görünən haşiyə|Fətəli xanın başdaşı}}
|-style="background:#D0F0C0"
|- style="background:#D0F0C0"
|[[Şəkil:Feteli khan.jpg|200px]]|| [[Fətəli xan (Şəki xanı)|Fətəli xan]] <br> Məhəmmədhüseyn xan oğlu|| ||11.05.1815-ci il<br>(Hicri 02.05.1230-cu il)
|[[Şəkil:Feteli khan.jpg|200px]]||[[Fətəli xan (Şəki xanı)|Fətəli xan]] <br> Məhəmmədhüseyn xan oğlu|| ||11.05.1815-ci il<br>(Hicri 02.05.1230-cu il)
||
||
|-
|-
| colspan=5 |
| colspan="5" |
|-
|-
|-style="background:#A1C54B" align="center"
|- style="background:#A1C54B" align="center"
| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Kərim ağa Şəkixanovun başdaşı}}
| colspan="5" |{{görünən haşiyə|Kərim ağa Şəkixanovun başdaşı}}
|-style="background:#CFFF9F"
|- style="background:#CFFF9F"
|[[Şəkil:Kerim aga.jpg|200px]] || Kərim ağa<br>Fətəli xan oğlu Şəkixanov|| ≈1788 ||10.12.1858-ci il<br>(Hicri 14.05.1275-ci il)
|[[Şəkil:Kerim aga.jpg|200px]]||[[Kərim ağa Şəkixanov|Kərim ağa<br>Fətəli xan oğlu Şəkixanov]]||≈1788||10.12.1858-ci il<br>(Hicri 14.05.1275-ci il)
||
||
|-
|-
| colspan=5 |
| colspan="5" |
|-
|-
|-style="background:#98CF99" align="center"
|- style="background:#98CF99" align="center"
| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Cəmilə xanımın başdaşı}}
| colspan="5" |{{görünən haşiyə|Cəmilə xanımın başdaşı}}
|-style="background:#D0F0C0"
|- style="background:#D0F0C0"
|[[Şəkil:Camile khanim.jpg|200px]] ||Cəmilə xanım<br>Məhəmmədhüseyn xan qızı|| ||26.07.1835-ci il<br>(Hicri 02.01.1251-ci il)
|[[Şəkil:Camile khanim.jpg|200px]]||Cəmilə xanım<br>Məhəmmədhüseyn xan qızı|| ||26.07.1835-ci il<br>(Hicri 02.01.1251-ci il)
||
||
|-
|-
| colspan=5 |
| colspan="5" |
|-
|-
|-style="background:#A1C54B" align="center"
|- style="background:#A1C54B" align="center"
| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Telli bəyimin başdaşı}}
| colspan="5" |{{görünən haşiyə|Telli bəyimin başdaşı}}
|-style="background:#CFFF9F"
|- style="background:#CFFF9F"
|[[Şəkil:Telli beyim.jpg|200px]] || Telli bəyim <br>Əbdülhəmid ağa qızı|| ||1899/1900-ci il<br>(Hicri 1317-ci il)
|[[Şəkil:Telli beyim.jpg|200px]]||Telli bəyim <br>Əbdülhəmid ağa qızı|| ||1899/1900-ci il<br>(Hicri 1317-ci il)
||
||
|-
|-
| colspan=5 |
| colspan="5" |
|-
|-
|-style="background:#98CF99" align="center"
|- style="background:#98CF99" align="center"
| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Əbdülhəmid ağanın başdaşı}}
| colspan="5" |{{görünən haşiyə|Əbdülhəmid ağanın başdaşı}}
|-style="background:#D0F0C0"
|- style="background:#D0F0C0"
|[[Şəkil:Abdulhemid aga.jpg|200px]]|| Əbdülhəmid ağa<br>Əbdülhəşım ağa oğlu|| ||1854/55-ci il<br>(Hicri 1271-ci il)
|[[Şəkil:Abdulhemid aga.jpg|200px]]||Əbdülhəmid ağa<br>Əbdülhəşım ağa oğlu|| ||1854/55-ci il<br>(Hicri 1271-ci il)
||
||Baş daşı kitabəsində öz əcəli ilə ölmədiyi, öldürüldüyü qeyd olunub.
|-
|-
| colspan=5 |
| colspan="5" |
|-
|-
|-style="background:#A1C54B" align="center"
|- style="background:#A1C54B" align="center"
| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Tutu ağanın başdaşı}}
| colspan="5" |{{görünən haşiyə|Tutu ağanın başdaşı}}
|-style="background:#CFFF9F"
|- style="background:#CFFF9F"
|[[Şəkil:Tuti aga.jpg|200px]]|| Tutu ağa<br>Məhəmmədhəsən xan qızı|| ||23.11.1859-ci il<br>(Hicri 23.04. 1276-cı il)
|[[Şəkil:Tuti aga.jpg|200px]]||Tutu ağa<br>Məhəmmədhəsən xan qızı|| ||23.11.1859-ci il<br>(Hicri 23.04. 1276-cı il)
||
||
|-
|-
| colspan=5 |
| colspan="5" |
|-
|-
|-style="background:#98CF99" align="center"
|- style="background:#98CF99" align="center"
| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Hacı Ağa Nigarın/Zeynəbin başdaşı}}  
| colspan="5" |{{görünən haşiyə|Hacı Ağa Nigarın/Zeynəbin başdaşı}}
|-style="background:#D0F0C0"
|- style="background:#D0F0C0"
|[[Şəkil:Sheki KQ-namelum.jpg|200px]]|| Hacı Ağa Nigarın/<br />Zeynəbin başdaşı|| ||1817/1818 <br> (Hicri 1233)  
|[[Şəkil:Sheki KQ-namelum.jpg|200px]]||Hacı Ağa Nigarın/<br />Zeynəbin başdaşı|| ||1817/1818 <br> (Hicri 1233)
||Meşədixanım Neymət 2001-ci ildə çap olunmuş kitabında başdaşı üzərindəki adı "''şəkili Hacı Ağa bəyin qızı Zeynəb''" {{sfn|Нейматова М.С.|2001|p=108}}  kimi göstərsə də, 1981-ci ildə çap olunan kitabında bu adı "''Hacı Ağa Nigar Hacı qızı''"{{sfn|Нейматова М.С.|1981|p=27}} kimi təqdim edib.
||Meşədixanım Neymət 2001-ci ildə çap olunmuş kitabında başdaşı üzərindəki adı "''şəkili Hacı Ağa bəyin qızı Zeynəb''" {{sfn|Нейматова М.С.|2001|p=108}}  kimi göstərsə də, 1981-ci ildə çap olunan kitabında bu adı "''Hacı Ağa Nigar Hacı qızı''"{{sfn|Нейматова М.С.|1981|p=27}} kimi təqdim edib.
|-
|-
| colspan=5 |
| colspan="5" |
|-
|-
|-style="background:#A1C54B" align="center"
|- style="background:#A1C54B" align="center"
| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Səltənət bəyimin başdaşı}}
| colspan="5" |{{görünən haşiyə|Səltənət bəyimin başdaşı}}
|-style="background:#CFFF9F"
|- style="background:#CFFF9F"
|[[Şəkil:Seltenet beyim.jpg|200px]]|| Səltənət bəyim<br />[[İskəndər xan Xoyski|İskəndər xan]] qızı|| ||05.01.1869-cu il<br />(Hicri 22.09.1285-cı il)
|[[Şəkil:Seltenet beyim.jpg|200px]]||[[Səltənət bəyim|Səltənət bəyim]]<br />[[İskəndər xan Xoyski|İskəndər xan]] qızı|| ||06.01.1869-cu il<br />(Hicri 22.09.1285-cı il)
|| 2010-cu ilin əvvəllərində salamat vəziyyətdə olan bu başdaşı bir neçə başdaşı hissəsi ilə birlikdə qəbristanlıqdan götürülərək R.b.əfəndiyev adına Şəki Tarix-Diyarşünaslıq muzeyinə aparılmış{{sfn|Məmmədov A.S.|2010|p=}} və indiyə qədər orada saxlanılmaqdadır. Səltənət bəyim Azərbaycanın görkəmli dövlət xadimi Fətəli xan Xoyskinin atabir bacısı idi.  
||2010-cu ilin əvvəllərində salamat vəziyyətdə olan bu başdaşı bir neçə başdaşı hissəsi ilə birlikdə qəbristanlıqdan götürülərək R.b.əfəndiyev adına Şəki Tarix-Diyarşünaslıq muzeyinə aparılmış{{sfn|Məmmədov A.S.|2010|p=}} və indiyə qədər orada saxlanılmaqdadır. Səltənət bəyim Azərbaycanın görkəmli dövlət xadimi Fətəli xan Xoyskinin atabir bacısı idi.
|-
|-
| colspan=5 |
| colspan="5" |
|-
|-
|-style="background:#98CF99" align="center"
|- style="background:#98CF99" align="center"
| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Səadət xanımın başdaşı}}
| colspan="5" |{{görünən haşiyə|Səadət xanımın başdaşı}}
|-style="background:#D0F0C0"
|- style="background:#D0F0C0"
|[[Şəkil:Saadet beyim.jpg|200px]]|| Səadət xanım <br />[[İsmayıl xan Xoyski|İsmayıl xan]] qızı||1819||24.07.1892-cu il<br />(Hicri 28.12.1309 -cu il)
|[[Şəkil:Saadet beyim.jpg|200px]]||Səadət xanım <br />[[İsmayıl xan Xoyski|İsmayıl xan]] qızı||1819||24.07.1892<br />(Hicri 28.12.1309 -cu il)
|| 2010-cu ilin əvvəllərində qəbristanlıqdan götürülərək R.b.əfəndiyev adına Şəki Tarix-Diyarşünaslıq muzeyinə aparılmış və indiyə qədər orada saxlanılmaqdadır. Səadət xanımın anası Tuti ağa idi.
||2010-cu ilin əvvəllərində qəbristanlıqdan götürülərək R.b.əfəndiyev adına Şəki Tarix-Diyarşünaslıq muzeyinə aparılmış və indiyə qədər orada saxlanılmaqdadır. Səadət xanımın anası Tuti ağa idi.
|-
|-
| colspan=5 |
| colspan="5" |
|-
|-
|-style="background:#98CF99" align="center"
|- style="background:#98CF99" align="center"
| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Bulaq kitabəsi}}
| colspan="5" |{{görünən haşiyə|Qəbirüstü abidə}}
|-style="background:#D0F0C0"
|- style="background:#D0F0C0"
|[[Şəkil:Bulaq 1275.jpg|200px]]||Məhəmməd paşa <br />Əhməd xan oğlu||20 may <br />1859<br />(Hicri 17 şəvval 1275-ci il) ||5 oktyabr 1920-ci il<br />(Hicri 21 məhərrəm 1339-cu il)
|[[Şəkil:Bulaq 1275.jpg|200px]]||Məhəmməd paşa <br />Əhməd xan oğlu||20 may <br />1859<br />(Hicri 17 şəvval 1275-ci il)||5 oktyabr 1920-ci il<br />(Hicri 21 məhərrəm 1339-cu il)
|| Bulaq daşı üzərinə həkk olunmuş kitabə.
||Qəbirüstü abidə üzərinə həkk olunmuş kitabə.
|}</div>
|}</div>


== İstinadlar ==
==İstinadlar==
{{İstinad siyahısı|2}}
{{İstinad siyahısı|2}}


== İstifadə edilmiş mənbələr ==
==İstifadə edilmiş mənbələr==
# {{məqalə
#{{məqalə
  |müəllif        = [[Məşədixanım Nemətova|Nemətova M.S.]]
  |müəllif        = [[Məşədixanım Nemətova|Nemətova M.S.]]
  |başlıq          = Nuxa “Xan qəbiristanlığı”ndakı başdaşıların kitabələri haqqında
  |başlıq          = Nuxa “Xan qəbiristanlığı”ndakı başdaşıların kitabələri haqqında
Sətir 218: Sətir 220:
  |pmid            =  
  |pmid            =  
}}
}}
# {{kitab3
#{{kitab3
  | müəllif        = [[Ədalət Tahirzadə|Tahirzadə Ə.Ş.]]
  | müəllif        = [[Ədalət Tahirzadə|Tahirzadə Ə.Ş.]]
  | hissə          =  
  | hissə          =  
Sətir 241: Sətir 243:
  | ref            = Tahirzadə Ə.Ş.
  | ref            = Tahirzadə Ə.Ş.
}}
}}
# {{kitab3
#{{kitab3
  | müəllif        = Нейматова М.С.
  | müəllif        = Нейматова М.С.
  | hissə          =  
  | hissə          =  
Sətir 264: Sətir 266:
  | ref            = Нейматова М.С.
  | ref            = Нейматова М.С.
}}
}}
# {{kitab3
#{{kitab3
  | müəllif        = Неймат М.С.
  | müəllif        = Неймат М.С.
  | hissə          =  
  | hissə          =  
Sətir 287: Sətir 289:
  | ref            = Нейматова М.С.
  | ref            = Нейматова М.С.
}}
}}
# {{AKAK+|62|905|910}}
#{{AKAK+|62|905|910}}
# {{məqalə
#{{məqalə
  |müəllif        = [[Aydın Məmmədov (jurnalist)|Məmmədov A.S.]]
  |müəllif        = [[Aydın Məmmədov (jurnalist)|Məmmədov A.S.]]
  |başlıq          = F. x. Xoyskinin bacısının baş daşı Şəki Xan qəbristanlığından “yığışdırılmış”dır!  
  |başlıq          = F. x. Xoyskinin bacısının baş daşı Şəki Xan qəbristanlığından “yığışdırılmış”dır!  
Sətir 310: Sətir 312:
  |pmid            =  
  |pmid            =  
}}
}}
# {{məqalə
#{{məqalə
  |müəllif        = Məmmədov A.S.
  |müəllif        = Məmmədov A.S.
  |başlıq          = Ədalət Tahirzadənin “Şəkinin tarixi qaynaqlarda” kitabı
  |başlıq          = Ədalət Tahirzadənin “Şəkinin tarixi qaynaqlarda” kitabı
Sətir 332: Sətir 334:
  |pmid            =  
  |pmid            =  
}}
}}
# {{məqalə
#{{məqalə
  |müəllif        = Məmmədov A.S.
  |müəllif        = Məmmədov A.S.
  |başlıq          = Şəki Xan qəbiristanlığı
  |başlıq          = Şəki Xan qəbiristanlığı
Sətir 354: Sətir 356:
  |pmid            =  
  |pmid            =  
}}
}}
# {{kitab3
#{{kitab3
  | müəllif        =  
  | müəllif        =  
  | hissə          =  
  | hissə          =  
Sətir 378: Sətir 380:
}}
}}


== Həmçinin, bax: ==
==Həmçinin, bax:==
*[[Xan məscidi (Şəki)]]
*[[Xan məscidi (Şəki)]]


Sətir 387: Sətir 389:
[[az:Şəki Xan qəbiristanlığındakı epiqrafik abidələr]]
[[az:Şəki Xan qəbiristanlığındakı epiqrafik abidələr]]
[[ru:Эпиграфические памятники на Ханском кладбище (Шеки)]]
[[ru:Эпиграфические памятники на Ханском кладбище (Шеки)]]
[[tr:Şeki Han Mezarlığı'ndaki epigrafik anıtlar]]

Səhifəsinin 12:43, 14 aprel 2024 tarixinə olan son versiyası

Qəbiristanlıq
Xan qəbiristanlığı
Şəki şəhərindəki Xan məscidi və Xan qəbiristanlığı
Şəki şəhərindəki Xan məscidi və Xan qəbiristanlığı
Şəki şəhərindəki Xan məscidi və Xan qəbiristanlığı
Ölkə Azərbaycan
Şəhər Şəki
Ən köhnə və ən yeni yazılı başdaşılarda tarixlər 1815—1920 
Koordinatlar 41°12′09″N 47°11′30″E / 41.202529°N 47.191714°E / 41.202529; 47.191714 41°12′09″N 47°11′30″E / 41.202529°N 47.191714°E / 41.202529; 47.191714

Şəki Xan qəbiristanlığındakı epiqrafik abidələr hal-hazırda orada mövcud olan, yaxud vaxtilə orada mövcud olmuş yazılı başdaşılardan, yazılı başdaşı qəlpələrindən və bir yazılı qəbirüstü abidədən ibarətdir.

Ümumi məlumat[Vizual redaktə | HTML redaktə]

Şəki Xan məscidinın şərq tərəfində yerləşən Şəki Xan qəbiristanlığında vaxtilə 15-20-yə qədər yazılı başdaşı olmuşdur[1]. Hal-hazırda orada cəmi 10 yazılı başdaşı və bir yazılı qəbirüstü abidə var.

Qəbiristanlıqdakı 9 başdaşının kitabəsi haqqında Məşədixanım Nemət 1961-ci ildə elmi nəşrdə dərc olunmuş məqaləsində[1], bir neçə başdaşı haqqında isə 1984-cü və 2001-ci ildə çap olunmuş kitablarında[2][3] məlumat vermişdir. 2009-cu ildə Aydın Məmmədov bir başdaşı hissəsi üzərindəki vəfat tarixinin İsmayıl xanın qızı Saadət bəyimin vəfat tarixi ilə üst-üstə düşməsi və həmin başdaşının Saadət bəyimin qızı Səltənət bəyimin başdaşı ilə eyni üslubda olmasına görə həmin başdaşının Saadət bəyimə aid olması fikrini irəli sürmüşdür[4].

Qəbiristanlıqda Şəki xanlarından cəmi birinin — Fətəli xanın, qəbrinin üzərində başdaşı var. Onun 1831-ci ildə Həştərxanda vəfat etmiş qardaşı Məhəmmədhəsən xanın da bu qəbiristanlıqda dəfn edilməsi[5], atası Məhəmmədhüseyn xanın isə Xan məscidinin mehrabı içində dəfn edilməsi[6] məlum olsa da başdaşıları aşkar edilməmişdir.

Heç bir şübhə yoxdur ki, Gəncə xanı Cavad xanın arvadının da qəbri buradadır; mənbədə göstərilir ki, Cavad xan ruslarla döyüşdə öldürüldükdən sonra onun arvadı Nuxaya qayıtmış (Məhəmmədhəsən xanın bacısı idi) və 1830-cu ildə burada vəfat etmişdir[7].

2010-cu ilin əvvəllərində salamat vəziyyətdə olan bir bütöv başdaşı və bir neçə başdaşı hissəsi qəbiristanlıqdan götürülərək R.B.Əfəndiyev adına Şəki Tarix-Diyarşünaslıq muzeyinə aparılmışdır[8] və indiyə qədər orada saxlanılmaqdadır. Xan qəbiristanlığından götürülmüş bütöv başdaşı Azərbaycanın görkəmli dövlət xadimi Fətəli xan Xoyskinin atabir bacısı Səltənət bəyimin qəbrinin üstündəki başdaşı idi.

Siyahı[Vizual redaktə | HTML redaktə]

Şəki Xan qəbiristanlığındakı epiqrafik abidələrTelli bəyimin başdaşıƏbdülhəmid ağanın başdaşıTutu ağanın başdaşıHacı Ağa Nigarın/Zeynəbin başdaşıQəbirüstü abidəCəmilə xanımın başdaşıKərim ağa Şəkixanovun başdaşıFətəli xanın başdaşıGüllü xanımın başdaşıGöyçək xanımın başdaşıMustafa ağanın başdaşı
Şəki Xan qəbiristanlığındakı epiqrafik abidələr
Şəkil Adı,
atasının adı,
və familiyası 		Anadan
olduğu
il 		Vəfat
tarixi 		Əlavə qeyd
Mustafa ağanın başdaşı
Mustafa ağa
Kərim ağa oğlu
Şəkixanov		 ≈1831 1895, 5 noyabr
(Hicri 1313, cəmadiyəl-əvvəl ayının 17-si)
Göyçək xanımın başdaşı
Göyçək xanım
Məhəmmədhüseyn xan qızı		 1849, may/iyun ayı
(Hicri 1265-ci il ilin rəcəb ayı)
Güllü xanımın başdaşı
Güllü xanım
Kərim ağa qızı
Şəkixanova		 19.11.1858-ci il
(Hicri 12.04.1275-ci il)
Fətəli xanın başdaşı
Fətəli xan
Məhəmmədhüseyn xan oğlu		 11.05.1815-ci il
(Hicri 02.05.1230-cu il)
Kərim ağa Şəkixanovun başdaşı
Kərim ağa
Fətəli xan oğlu Şəkixanov		 ≈1788 10.12.1858-ci il
(Hicri 14.05.1275-ci il)
Cəmilə xanımın başdaşı
Cəmilə xanım
Məhəmmədhüseyn xan qızı		 26.07.1835-ci il
(Hicri 02.01.1251-ci il)
Telli bəyimin başdaşı
Telli bəyim
Əbdülhəmid ağa qızı		 1899/1900-ci il
(Hicri 1317-ci il)
Əbdülhəmid ağanın başdaşı
Əbdülhəmid ağa
Əbdülhəşım ağa oğlu		 1854/55-ci il
(Hicri 1271-ci il) 		Baş daşı kitabəsində öz əcəli ilə ölmədiyi, öldürüldüyü qeyd olunub.
Tutu ağanın başdaşı
Tutu ağa
Məhəmmədhəsən xan qızı		 23.11.1859-ci il
(Hicri 23.04. 1276-cı il)
Hacı Ağa Nigarın/Zeynəbin başdaşı
Hacı Ağa Nigarın/
Zeynəbin başdaşı		 1817/1818
(Hicri 1233) 		Meşədixanım Neymət 2001-ci ildə çap olunmuş kitabında başdaşı üzərindəki adı "şəkili Hacı Ağa bəyin qızı Zeynəb" [3] kimi göstərsə də, 1981-ci ildə çap olunan kitabında bu adı "Hacı Ağa Nigar Hacı qızı"[9] kimi təqdim edib.
Səltənət bəyimin başdaşı
Səltənət bəyim
İskəndər xan qızı		 06.01.1869-cu il
(Hicri 22.09.1285-cı il) 		2010-cu ilin əvvəllərində salamat vəziyyətdə olan bu başdaşı bir neçə başdaşı hissəsi ilə birlikdə qəbristanlıqdan götürülərək R.b.əfəndiyev adına Şəki Tarix-Diyarşünaslıq muzeyinə aparılmış[8] və indiyə qədər orada saxlanılmaqdadır. Səltənət bəyim Azərbaycanın görkəmli dövlət xadimi Fətəli xan Xoyskinin atabir bacısı idi.
Səadət xanımın başdaşı
Səadət xanım
İsmayıl xan qızı		 1819 24.07.1892
(Hicri 28.12.1309 -cu il) 		2010-cu ilin əvvəllərində qəbristanlıqdan götürülərək R.b.əfəndiyev adına Şəki Tarix-Diyarşünaslıq muzeyinə aparılmış və indiyə qədər orada saxlanılmaqdadır. Səadət xanımın anası Tuti ağa idi.
Qəbirüstü abidə
Məhəmməd paşa
Əhməd xan oğlu		 20 may
1859
(Hicri 17 şəvval 1275-ci il)		 5 oktyabr 1920-ci il
(Hicri 21 məhərrəm 1339-cu il) 		Qəbirüstü abidə üzərinə həkk olunmuş kitabə.

İstinadlar[Vizual redaktə | HTML redaktə]

  1. ↑ 1,0 1,1 Nemətova M.S., 1961, p. 19-37.
  2. ↑ Нейматова М.С., 1981.
  3. ↑ 3,0 3,1 Нейматова М.С., 2001, p. 108.
  4. ↑ Məmmədov A.S., 2009, p. 4.
  5. ↑ Tahirzadə Ə.Ş., 2005, p. 277.
  6. ↑ Salman Mümtaz, 1925.
  7. ↑ AKAK, səh.: 905, 1875.
  8. ↑ 8,0 8,1 Məmmədov A.S., 2010.
  9. ↑ Нейматова М.С., 1981, p. 27.

İstifadə edilmiş mənbələr[Vizual redaktə | HTML redaktə]

  1. Nemətova M.S. Nuxa “Xan qəbiristanlığı”ndakı başdaşıların kitabələri haqqında (azərb.) // Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının Xəbərləri : İctimai elmlər seriyası. — Bakı, 1961. — № 6.
  2. Tahirzadə Ə.Ş. Şəkinin tarixi qaynaqlarda. — Bakı: “Master” nəşriyyatı, 2005.
  3. Нейматова М.С. Мемориальные памятники Азербайджана: XII-XIX века. — Элм, 1981.
  4. Неймат М.С. Корпус эпиграфических памятников Азербайджана / ред. З. М. Буниятов. — Баку: XXI-YNE, 2001. — Т. II : Арабо-персо-тюркоязычные надписи Шеки-Закатальской зоны : ХIV век. — 1.000 экз.
  5. Mətnin linki // Акты, собранные Кавказской археографической комиссией / под редакцией: А. П. Берже. — Тифлис, 1875. — Т. VI, часть вторая. — С. 905.
  6. Məmmədov A.S. F. x. Xoyskinin bacısının baş daşı Şəki Xan qəbristanlığından “yığışdırılmış”dır! (azərb.) : “İpəkçi” qəzetinin saytı. — 2010.
  7. Məmmədov A.S. Ədalət Tahirzadənin “Şəkinin tarixi qaynaqlarda” kitabı (azərb.) : “İpəkçi” qəzetinin saytı. — 2006.
  8. Məmmədov A.S. Şəki Xan qəbiristanlığı (azərb.) : “Şəkinin səsi” qəzeti. — 2009. — № 3 (436).
  9. Məhəmmədhüseyn xan Müştaq / Salman Mümtazın redaktəsi ilə. — Azərbaycanı tədqiq və təəbbö cəmiyyəti. — Bakı, 1925.

Həmçinin, bax:[Vizual redaktə | HTML redaktə]

Mənbə — "https://sheki.org/wiki/index.php?title=Şəki_Xan_qəbiristanlığındakı_epiqrafik_abidələr&oldid=63456"